Triddum Paschalne
Liturgia Świętego Triduum Paschalnego stanowi jedną całość rozciągniętą na trzy pełne doby (Triduum oznacza trzy dni).
W tradycji Kościoła rzymskokatolickiego Triduum uobecnia trzy etapy misterium Odkupienia:
etap pierwszy – pożegnalna uczta, czyli Ostatnia Wieczerza, oraz zapowiedź ofiary,
etap drugi – wydarzenia Wielkiego Piątku zakończone śmiercią Chrystusa na krzyżu,
etap trzeci – spoczynek w grobie i zmartwychwstanie.
Dla chrześcijan Triduum Paschalne trwa nieprzerwanie od Mszy Wieczerzy Pańskiej w wieczór wielkoczwartkowy, aż do Nieszporów Uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego w Niedzielę Wielkanocną wieczorem, uobecniając mękę, śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa.
Jest to jedyny okres w Kościele, gdy czas celebrowania liturgii w perspektywie wiary zrównuje się z czasem, w których mają miejsce wydarzenia z życia Jezusa. Czas liturgii utożsamia się z czasem męki. Miejsce celebry staje się przestrzenią drogi krzyżowej.
Dla chrześcijan to czas, w którym mogą – godzina po godzinie – wstępować w ślady Jezusa, postępować tuż za Nim. Liturgia Triduum Paschalnego obfituje w gesty i symbole, które są owocem wielu wieków życia kościoła.
Wielki Czwartek
Msza święta Wieczerzy Pańskiej, która celebrowana jest wieczorem w Wielki Czwartek upamiętnia pierwszą Eucharystię sprawowaną przez Chrystusa w Wieczerniku.
Charakteryzuje się obrzędem Mandatum. To uroczysty obrzęd umywania nóg, który odbywa się raz w roku. Gest ten mówi, że istotą ustanowionej przez Chrystusa Eucharystii, w istotą wiary katolickiej, jest miłość.
Msza Wieczerzy Pańskiej kończy się przeniesieniem Najświętszego Sakramentu do kaplicy adoracji. W czasie procesji przeniesienia śpiewa się pochodzący z XIII wieku, hymn św. Tomasza z Akwinu: „Sław języku tajemnicę”
Po zakończeniu liturgii następuje tzw. obnażenie ołtarza.
Wielki Piątek – Liturgia Męki Pańskiej
Zgodnie ze starożytną tradycją Kościoła w Wielki Piątek nie celebruje się Eucharystii. Nie jest to dzień pozbawiony liturgii. Do południa w piątek i sobotę odbywają się zwyczajowo Ciemne Jutrznie.
Liturgię Męki Pańskiej należy sprawować po południu, około godziny 15. Czerwony kolor szat liturgicznych jest nie tyle kolorem męczeństwa, ile królewskiej purpury. Chrystus jawi się bowiem jako Pan królujący z drzewa Krzyża. W ten dzień czytany jest opis Męki Chrystusa Pana według św. Jana nawiązuje do obrzędu koronacji królów izraelskich.
Liturgia rozpoczyna się od wejścia asysty w całkowitej ciszy. Ołtarz jest obnażony: bez obrusa, krzyża i świeczników. Celebrans pada na twarz, a wszyscy obecni w kościele klękają.
Charakterystyczna dla liturgii Wielkiego Piątku jest uroczysta modlitwa powszechna, którą śpiewa na przemian diakon i celebrans.
Jednym z najważniejszych elementów Liturgii Męki Pańskiej jest adoracja Krzyża.
Noc Zmartwychwstania Pańskiego – Wigilia Paschalna
Symbol zapalonej świecy rozpoczyna liturgię Wigilii Paschalnej – do ciemnego kościoła wnoszony jest zapalony paschał. Od niego wierni zapalają swoje świece, podobnie jak od Zmartwychwstania Chrystusa bierze początek zmartwychwstanie.
Po poświęceniu ognia, przyozdabia się paschał znakiem krzyża, alfą i omegą oraz cyframi bieżącego roku, a także pięcioma symbolicznymi gwoździami. Paschał powinien być zrobiony z naturalnego pszczelego wosku.
Następnie zostaje wyśpiewane Orędzie paschalne, zwane także Benedictio cerei (łac. Pochwała świecy) lub, od początkowego słowa, Exsultet.
Bardzo rozbudowana Liturgia Słowa należy do najstarszych elementów Wigilii Paschalnej. Czytania mówią o wspaniałym dziele stworzenia i jeszcze wspanialszym dziele odkupienia, o cudownym stworzeniu człowieka i jeszcze cudowniejszym odkupieniu go w Chrystusie.
Trzecią, po Liturgii Światła i Liturgii Słowa, częścią Wigilii Paschalnej, jest Liturgia Chrzcielna. Niemal od początku w Noc Zmartwychwstania Pańskiego udzielano sakramentu chrztu świętego.
Po odśpiewaniu litanii do Wszystkich Świętych, błogosławi się wodę chrzcielną.
Modlitwa wiernych kończy Liturgię Chrzcielną, a wraz z przygotowaniem darów rozpoczyna się czwarta część Wigilii Paschalnej – Liturgia Eucharystyczna. Cała liturgia Wigilii zmierza ku Eucharystii, która stanowi szczyt celebracji Misterium Paschalnego.
Procesja rezurekcyjna
W Polsce szczególnie doniosły moment w przeżywaniu wielkanocnej radości stanowi procesja rezurekcyjna. Jest ona uroczystym ogłoszeniem światu Zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia do udziału w triumfie Zmartwychwstałego. Może się ona odbyć bezpośrednio po Wigilii Paschalnej. Może się ona odbyć również w poranek wielkanocny przed pierwszą Mszą świętą.