W III niedzielę zwykłą, która w tym roku przypada na 22 stycznia 2023 r. razem z całym Kościołem przeżywamy Niedzielę Słowa Bożego, której celem jest ponowne odkrywanie i pogłębienie znaczenia Biblii w życiu Kościoła i w osobistym życiu człowieka.
Wspólnoty Kościoła powinny świętować ten dzień według wskazań zawartych w Liście apostolskim Aperuit illis, ogłoszonym 30 września 2019 r.. Papież Franciszek zachęca w nim, by w niedzielę Słowa Bożego dokonywać uroczystej intronizacji Pisma Świętego, uwydatnić głoszenie słowa oraz przystosować homilię tak, aby podkreślić cześć, jaką się oddaje Słowu Pana. Proponuje, aby w tę niedzielę przywołać ważność głoszenia Słowa Bożego w liturgii i ukazać ważność codziennej lektury oraz modlitwy Pismem Świętym.
W tym samym dokumencie Ojciec Święty Franciszek podkreśla, że Chrystus jest pierwszym egzegetą Pisma Świętego i wskazuje na ścisłe powiązanie Biblii z wiarą, Eucharystią i sakramentami: Dzień poświęcony Biblii nie powinien być «raz w roku», ale w każdym dniu roku, ponieważ musimy pilnie stać się bliscy Pismu Świętemu oraz Zmartwychwstałemu, który nigdy nie przestaje dzielić się Słowem i Chlebem we wspólnocie wierzących.
W naszej parafii chcieliśmy równie uroczyście zaznaczyć obchody tejże niedzieli. Podczas Mszy świętych dokonaliśmy uroczystej intronizacji Księgi Ewangelii. Szczególnie uroczyście przeżyliśmy sumę. Podczas długiej procesji wejścia, przy unoszącym się ku górze dymie kadzidła chcieliśmy poczuć obecność Boga, który przechodzi pośród swego ludu w znaku Księgi Ewangelii – w Swoim żywym Słowie. Na zakończenie liturgii wierni zabrali ze sobą krótkie fragmenty, cytaty z Pisma Świętego, przygotowane przez naszą młodzież, aby kontemplować słowo życia, dane nam od Boga w codzienności naszego wzrastania w wierze.
Z racji tegorocznej Niedzieli Słowa Bożego spróbujmy pochylić się nad kilkoma pojęciami, rozjaśniającymi zagadnienia z zakresu słowa Bożego:
AMBONA (gr. szczyt, podwyższenie), – w budownictwie sakralnym miejsce służące duchownym do czytania tekstów liturgicznych, głoszenia kazań. W kościołach chrześcijańskich umieszczana była zazwyczaj po lewej stronie nawy głównej, w pobliżu prezbiterium. W rozumieniu liturgii katolickiej ambona jest stołem (ołtarzem) Słowa Bożego. Na ambonie dokonuje się pierwszy akt liturgii – liturgia zstępująca, czyli przemawianie Boga do człowieka. Ambona może być wykorzystana jedynie do głoszenia słowa bożego, dlatego powinno się unikać traktowania jej jako miejsca do wygłaszania ogłoszeń (miejscem do tego właściwym jest wobec tego miejsce przewodniczenia – z reguły okolica sedilii celebransa).
Według wskazań Soboru Watykańskiego II ambona powinna znajdować się w okolicy ołtarza, tak by umożliwić najlepszy kontakt mówcy ze słuchaczami. Nie powinna również być zbytnio wysoka ani rozbudowana, aby nie odciągać uwagi wiernych. W przypadku gdy miejsce celebransa gwarantuje wystarczającą komunikatywność, kazanie można wygłaszać z tego miejsca zamiast z ambony.
PROKLAMACJA – według SJP to publiczne oświadczenie w sprawie wielkiej wagi; też: odezwa skierowana do społeczeństwa. Niewątpliwie słowo to znakomicie komponuje się z czytanymi podczas Liturgii fragmentami biblijnymi, które jako Dobra Nowina o zbawieniu są czymś niezwykle ważnym, ogłaszanym w wyjątkowo uroczysty sposób.
INTRONIZACJA SŁOWA BOŻEGO – łacińskie słowo „inthronizare” znaczy „wynieść na tron”. Intronizacja Biblii to uroczyste, procesjonalne wniesienie księgi Pisma Świętego do świątyni i umieszczenie jej na eksponowanym miejscu (tronie, ambonce, czy pulpicie). Celem intronizacji jest wyrażenie szacunku dla Pisma Świętego, w którym zawarte jest żywe słowo samego Boga. Przez ten akt pragniemy Bogu dziękować za Pismo Święte, adorować w nim zawarte słowo Boże oraz podejmować określone zadania i zobowiązania wynikające z tej Księgi dla nas wszystkich.
EGZEGEZA – badanie i krytyczna interpretacja tekstów, zwłaszcza świętych. Jest sztuką rozumienia i wykładni ukrytych w utworach prawd, alegorii, symbolicznych kodów sensów teologicznych; poznawania warstwy metaforycznej.
EGZEGETA – biblista badający teksty biblijne, objaśniający trudności, znający kontekst czytanego fragmentu.
KAZANIE – gatunek literatury stosowanej, przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchowną wyznania chrześcijańskiego, która ma za zadanie nauczanie i przekazanie treści religijnych. W ramach kazania kapłan może poruszyć najróżniejsze kwestie, np. odnieść się do aktualnych wydarzeń na świecie, wytłumaczyć wiernym znaczenie jakiegoś obrzędu liturgicznego albo nawiązać bezpośrednio do okoliczności, w jakich Msza jest sprawowana (ślub, pogrzeb, jubileusz itd.)
HOMILIA – często błędnie uważana za synonim kazania, jest ona natomiast specyficznym rodzajem kazania, w którym celebrans objaśnia fragmenty Pisma Świętego przytoczone danego dnia w ramach liturgii czytań. Może wygłosić ją biskup, prezbiter bądź diakon. Jest ona obowiązkowa w niedziele i święta nakazane, a także wskazana w dni powszednie. Nieraz homilia zawiera elementy kazania bądź kazanie posiada elementy homilii.
LEKCJONARZ – lekcja (łac. lectio – czytanie). Jest księgą liturgiczną, zawiera czytania biblijne na poszczególne dni roku liturgicznego.
EWANGELIARZ – ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty Ewangelii odczytywane w liturgii. Podczas uroczystych celebracji Ewangeliarz jest zanoszony na ołtarz przez diakona w procesji wejścia oraz na ambonę przed odczytaniem Ewangelii. W przypadku braku diakona księgę wnosi w procesji wejścia lektor, zaś na ambonę przenosi ją kapłan odczytujący tekst ewangeliczny.
Polskie wydanie Ewangeliarza zawiera teksty Ewangelii na niedziele i święta, z uwzględnieniem trzyletniego cyklu czytań niedzielnych.
Liturgista, ksiądz Bogusław Nadolski, podkreśla, że Ewangeliarz to przede wszystkim księga liturgiczna zawierająca kanoniczne teksty Ewangelii według czterech autorów, a EWANGELISTARZ zawiera tylko te perykopy (fragmenty) Ewangelii, które są odczytywane w celebracjach liturgicznych. Jednak w Polsce obie księgi określa się tym samym terminem.
Zdjęcia do obejrzenia w Galerii.