„Wieczorem owego pierwszego dnia… przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł (do Apostołów): <<Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane>>”

(J 20, 19. 22 -23).

Przebaczenie grzechów popełnionych po chrzcie jest udzielane przez osobny sakrament nazywany sakramentem nawrócenia, spowiedzi, pokuty lub pojednania.

Ten, kto grzeszy rani cześć i miłość Boga, a także własną godność człowieka powołanego do synostwa Bożego oraz narusza duchowe dobro Kościoła, którego każdy chrześcijanin powinien być żywym kamieniem.

W świetle wiary nie ma większego zła niż grzech i nic innego nie powoduje gorszych skutków dla samych grzeszników, dla Kościoła i dla całego świata.

Powrót do komunii z Bogiem, która została utracona przez grzech, rodzi się z łaski Boga pełnego miłosierdzia i troszczącego się o zbawienie ludzi. Trzeba prosić o ten cenny dar dla siebie i dla innych.

Droga powrotu do Boga, nazywana nawróceniem i żalem, zakłada ból i odwrócenie się od popełnionych grzechów oraz mocne postanowienie niegrzeszenia w przyszłości. (…) Źródłem nawrócenia jest nadzieja na miłosierdzie Boże.

Sakrament pokuty składa się z trzech aktów penitenta oraz z rozgrzeszenia kapłana. Aktami penitenta są: żal za grzech, spowiedź lub ujawnienie grzechów przed kapłanem oraz postanowienie wypełnienia zadośćuczynienia i czynów pokutnych.

Żal za grzechy (nazywany także skruchą) powinien wypływać z motywów wynikających z wiary. Jeśli jego źródłem jest miłość do Boga, nazywamy go „doskonałym”; jeśli opiera się na innych motywach, nazywamy go „niedoskonałym”.

Kto chce dostąpić pojednania z Bogiem i z Kościołem, musi wyznać przed kapłanem wszystkie grzechy ciężkie, których jeszcze nie wyznawał, a które przypomniał sobie po starannym zbadaniu swego sumienia. Wyznawanie grzechów powszednich niej jest samo w sobie konieczne, niemniej jest przez Kościół żywo zalecane.

Spowiednik zadaje penitentowi wypełnienie pewnych czynów „zadośćuczynienia” lub „pokuty”, by wynagrodził szkody spowodowane przez grzech i postępował w sposób godny ucznia Chrystusa.

Tylko kapłani, którzy zostali upoważnieni przez władzę kościelną do spowiadania, mogą przebaczać grzechy w imieniu Chrystusa.

Skutki duchowe sakramentu pokuty są następujące:

• pojednanie z Bogiem, przez które penitent odzyskuje łaskę;
• pojednanie z Kościołem;
• darowanie kary wiecznej spowodowanej przez grzechy śmiertelne;
• darowanie, przynajmniej częściowe, kar doczesnych, będących skutkiem grzechu;
• pokój i pogoda sumienia oraz pociecha duchowa;
• wzrost sił duchowych do walki, jaką musi prowadzić chrześcijanin.

Indywidualna i integralna spowiedź z grzechów ciężkich oraz rozgrzeszenie stanowią jedyny zwyczajny sposób pojednania się z Bogiem i Kościołem.

KKK, 1485 – 1498

Warunki dobrej spowiedzi:

1. Rachunek sumienia - przypomnienie sobie wszystkich grzechów od ostatniej, dobrze odprawionej spowiedzi. 
2. Żal za grzechy (skrucha) – boleść duszy z powodu zranienia Boga. Bóg bez żalu nie odpuszcza żadnego grzechu.  Jest najważniejszym warunkiem spowiedzi. Jeżeli źródłem żalu jest miłość do Boga, wtedy żal jest „doskonałym”; jeśli opiera się na innych motywach, wtedy nazywamy go „niedoskonałym”.
3. Postanowienie poprawy- postanowienie unikania wszystkich grzechów, zwłaszcza ciężkich oraz sposobności do grzechu. Postanowienie to naprawy wyrządzonego zła. 
4. Szczera spowiedź - wyznanie wszystkich zapamiętanych od ostatniej spowiedzi grzechów przed kapłanem, (Boga nigdy nie okłamię) w celu uzyskania rozgrzeszenia.
5. Zadośćuczynienie - wypełnienie zadanej przez kapłana pokuty i naprawienie wszystkich szkód (w miarę możliwości) wyrządzonych przez grzech.

Formuła spowiedzi

Penitent: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus.

Kapłan: Na wieki wieków. Amen.

Penitent: Kilka słów o sobie np. Jestem uczniem; studentem; żoną; mężem, matką…

Ostatni raz u spowiedzi byłem (am)…

Rozgrzeszenie otrzymałem (albo: nie otrzymałem).

Zadaną pokutę odmówiłem (albo: nie).

Obraziłem (am) Pana Boga następującymi grzechami…(wymieniamy grzech, względem Boga, bliźniego i samego siebie).

Więcej grzechów nie pamiętam. Za wszystkie grzechy szczerze z miłości do Boga żałuję i postanawiam się z nich poprawić. Proszę Boga o przebaczenie, a Ciebie, ojcze, o naukę i zbawienną pokutę.

Kapłan: Zadaje pokutę, po czym odmawia formułę rozgrzeszenia: Bóg Ojciec miłosierdzia, który pojednał świat za sobą przez śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, niech ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła. I ja odpuszczam tobie grzechy w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

Penitent w tym czasie uderza się w piersi i mówi: Boże, bądź miłościw mnie grzesznemu (3x).

Penitent:  Amen.

Kapłan: Wysławiajmy Pana, bo jest dobry.

Penitent: Bo jego miłosierdzie trwa na wieki.

Kapłan: Idź w pokoju Chrystusa.

Penitent: Bogu niech będą dzięki.

Na podstawie modlitewnika: Na Górze Przemienienia, Wydawnictwo WAM, 2012