Boże Narodzenie to obok Wielkanocy najbardziej uroczyste święta w polskiej tradycji. Już poprzedzający je wieczór wigilijny jest dla nas, Polaków, najpiękniejszym, najbardziej rodzinnym i wzruszającym wieczorem roku.
Wieczerza wigilijna, aby dobrze została przeżyta i rzeczywiście prowadziła do pojednania z Bogiem i ludźmi oraz do pogłębienia więzów miłości do Boga i do ludzi, musi być przygotowana i przeżyta na trzech płaszczyznach:
- duchowa: żal za popełnione błędy, spowiedź i postanowienie poprawy w konkretnych sprawach, zaproszenie osób samotnych,
- liturgiczna: łamanie się opłatkiem, czytanie tekstów Pisma Św., wspólna modlitwa, śpiew kolęd,
- materialna: świąteczny wystrój domu, uroczysta kolacja, wręczenie prezentów.
Pamiętajmy o tym, że wieczerza wigilijna ma charakter religijny i w takim duchu, duchu jedności, wspólnoty i miłości powinniśmy ją przeżywać. Zapraszamy więc do zapoznania się z jej przebiegiem.
Wokół odpowiednio udekorowanego i nakrytego do wieczerzy stołu gromadzi się rodzina.
1. Zapalenie świecy
Na stół wigilijny pod obrus wkłada się garść siana, stawia się talerz z opłatkiem, potrawy wigilijne oraz świecę.
Prowadzący, zapalając ją, mówi: Oto Światłość, która w noc dzisiejszą przyszła na ziemię, by rozproszyć ciemności grzechu.
Wszyscy odpowiadają: Bogu niech będą dzięki.
Prowadzący: W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.
Wszyscy: Amen.
Prowadzący: Wprowadzenie: Dwa tysiące lat temu przyszedł na świat Jezus Chrystus, Syn Boży, rodząc się w stajence betlejemskiej jako bezbronne Dziecię. Opowiada nam o tym Ewangelia. Stojąc, wysłuchajmy z wiarą słów Ewangelii opisującej to najradośniejsze dla całej ludzkości wydarzenie narodzin Syna Bożego Jezusa Chrystusa.
2. Lektura Ewangelii (Łk 2, 1- 14)
Z Ewangelii według św. Łukasza:
«W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie. W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoją trzodą. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła, tak że bardzo się przestraszyli. Lecz anioł rzekł do nich: «Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielką, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan. A to będzie znakiem dla was: znajdziecie Niemowlę, owinięte w pieluszki i leżące w żłobie». I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich, które wielbiły Boga słowami: Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli».
Prowadzący: Oto słowo Pańskie.
Wszyscy: Chwała Tobie, Chryste.
Teraz następuje śpiew kolędy, np. „Wśród nocnej ciszy”.
3. Wspólne prośby
Prowadzący: Boże, nasz Ojcze, w tej uroczystej godzinie wychwalamy Cię i dziękujemy za noc, w której posłałeś nam swojego Syna Jezusa Chrystusa, naszego Pana i Zbawiciela i prosimy Cię:
- Udziel naszej rodzinie daru miłości, zgody i pokoju. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
- Obdarz naszych sąsiadów, przyjaciół i znajomych pokojem tej nocy. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
- Wszystkich opuszczonych, samotnych, chorych, biednych, głodnych na całym świecie pociesz i umocnij Dobrą Nowiną tej świętej nocy. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
- Naszych zmarłych (wymienić imiona) obdarz szczęściem i światłem Twej chwały. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Wszyscy odmawiają: „Ojcze nasz…”
Prowadzący: Panie Boże, Ty sprawiłeś, że ta święta noc zajaśniała blaskiem prawdziwej światłości Jednorodzonego Syna Twojego, spraw, abyśmy jaśnieli blaskiem Twego światła w naszym codziennym postępowaniu. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
4. Dzielenie się opłatkiem
Głowa rodziny rozpoczyna dzielenie się opłatkiem tymi lub innymi słowami:
Panie Boże, Ty sprawiłeś, że ta święta noc zajaśniała blaskiem prawdziwej światłości Twojego Syna; spraw, abyśmy jaśnieli blaskiem Twojej światłości w naszym codziennym postępowaniu. Pobłogosław nas i te opłatki, którymi będziemy się dzielić zwyczajem naszych ojców i naucz nas dzielić się życzliwością z każdym człowiekiem. Obdarz nas wszystkich Twoim pokojem, abyśmy wspólnie sławili Twoją ojcowską dobroć.
Dzieląc się opłatkiem, przebaczamy sobie wzajemne urazy i składamy życzenia.
5. Wieczerza
Przed posiłkiem najstarszy z Rodziny odmawia modlitwę:
Pobłogosław Panie Boże nas, te pokarmy i tych, którzy je przygotowywali, na pamiątkę Narodzenia Twego Syna Jednorodzonego, a Pana naszego, Jezusa Chrystusa. Amen.
W czasie wieczerzy wigilijnej śpiewajmy kolędy. Dziadkowie i rodzice niech opowiadają dzieciom o przeżyciach ze swego dzieciństwa i przekazują im dawne polskie zwyczaje bożonarodzeniowe. Niech ten wieczór będzie ciepły, miły i pełen radości. Starajcie się, aby „Chrystus przez wiarę zamieszkał w Waszych sercach” i aby Rodzina Wasza była bardziej Kościołem.
Po wieczerzy odmawiamy modlitwę:
Dziękujemy Ci, Boże, nasz dobry Ojcze, za Twojego Syna Jezusa Chrystusa, dziękujemy za miłość do wszystkich ludzi, za ten wieczór wigilijny i dary, które spożywaliśmy. Tobie chwała na wieki. Amen.
Po wieczerzy świąteczny nastrój podtrzymujmy śpiewem kolęd i wzajemnym obdarowywaniem się upominkami. Przy choince, w nastroju świątecznym oczekujemy na Pasterkę, Ucztę świąteczną całej parafii.
Na podstawie: Rytuał Rodzinny, Bp Józef Wysocki